Wspaniałe dania na jesień - zapiekanki

Zapiekanki to dania na każdą porę dnia. Od rana do wieczora. Solidne śniadanie, obiad czy szybka kolacja. Na ciepło i na zimno, z wieloma składnikami lub bardzo proste, kulinarnie niewymagające a dające sporo satysfakcji. Mięsne i jarskie, z dodatkami wędlin, warzyw, grzybów. Kiedyś popularne w Polsce, pod postacią zapieczonej bułki z pieczarkami i żółtym serem. Dzisiaj bardziej wykwintnie jako zapiekanki ziemniaczane, tarty czy quiche.

Rodzaje zapiekanek

Jak świat długi i szeroki, zapiekanki znajdziemy pod każdą szerokością geograficzną. Ich nazwy i składniki różnią się w zależności od tradycji, kultury czy regionu. Zapiekanki możemy podzielić na wytrawne i słodkie. Zapiekanki wytrawne (quiche) składają się z ciasta kruchego, mieszanki jajeczno-serowej i dodatków w postaci mięs, wędlin, warzyw. Słodkie (tarty) to placki sporządzone najczęściej z ciasta półkruchego zapiekane z owocami, podawane z bitą śmietaną, kremami. Oczywiście, nie ma sztywnych reguł. Tarty mogą być też wytrawne. Tarty i quiche pieczemy w okrągłych naczyniach żaroodpornych, z niskim brzegiem. Najlepiej sprawdzają się naczynia ze szkła lub kamionki.

Podstawowe składniki

Zapiekanki to dania, które powstają z warzyw, mięs, wędlin, grzybów. Jak widzimy, w zasadzie do zapiekanki można przeznaczyć wszystko co mamy w lodówce. Dla jednych zapiekanka to typowy „przegląd tygodnia”. Resztki pieczonego mięsa, niezjedzona do końca kiełbasa, ziemniaki, które zostały z obiadu. Inni, kupują potrzebne składniki specjalnie pod konkretny przepis, bo czasami receptury są bardzo wymagające. Zawartość najczęściej zapiekamy na pieczywie, cieście francuskim, półkruchym lub ziemniakach.

Zapiekanki francuskie

Kuchnia francuska uznana jest na całym świecie. Mówi się, że w kuchni francuskiej nic się nie marnuje. Może właśnie dlatego przepisy na zapiekanki z Francji są bardzo popularne i przygotowywane na całym świecie. Najsławniejszą francuską zapiekanką jest placek lotaryński - quiche lorraine. To wytrawny placek, ze słonym nadzieniem opartym na boczku, cebuli i śmietanie. Podawany na zimno jako przystawka lub na ciepło jako danie główne. Idealnie sprawdzi się jako danie na chłodne jesienne i zimowe dni. Inny francuski wynalazek, który przyjął się w restauracjach na całym świecie to croque monsieur, czyli rodzaj kanapki z szynką, serem i sosem beszamelowym przygotowywany na patelni, lub zapiekany w piecu. Innym typem zapiekanki jest hachis parmentier. To zapiekanka mięsno-warzywna pod „pierzynką” z ziemniaczanego purée. Przypomina słynny angielski placek pasterski. Podstawą tego dania jest mielone mięso i warzywa oraz orzechy. 

Niemieckie specjały

Kuchnia niemiecka w wielu aspektach podobna jest do kuchni polskiej. Uwarunkowania historyczne, zmienność granic spowodowały, że znajdziemy za naszą zachodnią granicą potrawy bardzo podobne do polskich. Jednak nie tylko podobieństwa są ciekawe, także różnice. Niemieckim przysmakiem, będącym odmianą zapiekanki, jest dinnede. Można powiedzieć, że to niemiecka wersja włoskiej pizzy, gdzie zamiast sosu pomidorowego i mozzarelli jest śmietana, boczek i cebula. Z uwagi na to, że Niemcy kochają ziemniaki i szpecle często je wykorzystują je także w swoich daniach zapiekanych. Schwäbischer Auflauf czyli szwabska zapiekanka bardzo popularna na południu Niemiec, sporządzona jest ze szpecli, mięsa mielonego i dużej ilości żółtego sera, który w piecu powinien się całkowicie rozpuścić. Dla przypomnienia szpecle spätzle, to popularne w Niemczech, kluski kładzione. Ich historia wiąże się ze Szwabią. Było to danie ubogich mieszkańców. Podawane z sosami, mogą być podsmażane lub gotowane. Kolejną specjalnością, kuchni niemieckiej, a ściślej Kraju Saary jest dibbelabbes. To danie o wielu nazwach jest przygotowywane z ziemniaków, boczku, warzyw i cebuli. Początkowo jest smażone w garnku. Podczas smażenia, jest intensywnie przewracane, aby składniki się rozpadły i połączyły ze sobą. Powstałą masę wstawiamy do piekarnika i zapiekamy. Powstaje wspaniała potrawa z chrupiącą skórką i puszystym środkiem. Często podawana jest z musem jabłkowym. 

Zapiekanki poprzez swoją różnorodność są potrawami uniwersalnymi. Każdy znajdzie coś dla siebie. Można powiedzieć, że baza wielu zapiekanek jest podobna w wielu krajach. Ziemniaki, wędlina, cebula, ser. Tak, te składniki występują często. Jednak dodanie przyprawy występującej tylko w danym regionie, czy wędliny specyficznie wędzonej zmienia potrawę całkowicie. W tym artykule wspomniano o potrawach z Francji i Niemiec. Temat zapiekanek w innych krajach powróci, w kolejnych publikacjach.