Świąteczne ciekawostki

Święta Bożego Narodzenia już niebawem. Jak co roku, zasiądziemy przy wigilijnym stole, podzielimy się opłatkiem, skosztujemy dwunastu potraw, sianko pod obrusem będzie pachnieć, dzieci z niecierpliwością będą zerkać na choinkę. Zaśpiewamy kolędy, o północy wielu z nas pójdzie na Pasterkę. Tradycyjnie spędzane święta są wyrazem przywiązania do tradycji i naszej historii. Czasami jednak zapominamy, skąd się poszczególne zwyczaje wzięły i co oznaczają.

Przypomnijmy sobie, z czym związane są bożonarodzeniowe zwyczaje, ich historię, spójrzmy jakie zwyczaje na Boże Narodzenie mają inne narody.

Wigilia

24 grudnia to Wigilia. Samo słowo pochodzi z łaciny i oznacza oczekiwanie, czuwanie (vigillia). Tak też jest nazywana uroczysta kolacja, rozpoczynająca w naszej tradycji Święta Bożego Narodzenia. W czasie wigilijnej kolacji powinna panować atmosfera miłości, zrozumienia i skupienia. No, niestety często się o tym zapomina. Być może dlatego, że coraz częściej nasze więzy rodzinne stają się coraz luźniejsze, spotykamy się tylko od święta, a rozmowy dotyczą głównie polityki. 

W czasie Wigilii są pewne zasady, których złamanie może nam skomplikować losy w nadchodzącym nowym roku. Oto one (niektóre):

• nie wolno się kłócić (reguła ogólna, mająca związek z zasadą nadrzędną - jaka Wigilia, taki cały rok):
• nie pożyczamy;
• nie kupujemy za dużo, aby nie narazić się na niepotrzebne wydatki w kolejnym roku;
• zostawiamy jedno puste nakrycie na stole (pierwotnie, miało być przeznaczone dla ducha zmarłej niedawno osoby, z czasem stało się miejscem dla wędrowca);

Choinka

To chyba w dzisiejszych czasach najpopularniejszy symbol Bożego Narodzenia. W Polsce zwyczaj dekorowania iglastego drzewka zaczął być popularny w XIX wieku. Sama tradycja sięga XVI wieku i łączona jest z Marcinem Lutrem. Ten reformator kościoła propagował spędzanie świąt w domowej atmosferze. Zebrana rodzina wokół choinki, wspólne śpiewanie kolęd miało za zadanie zacieśniać rodzinne więzi i krzewić wiarę. Początkowo choinka była wieszana czubkiem w dół. Przystrajana była ozdobami z papieru i jabłkami, które miały nawiązywać do rajskiej jabłoni oraz Adama i Ewy. 

Siano pod obrusem

Ten obyczaj związany jest ze stajnią, w której na świat przyszedł Jezus. Według Biblii Jezus po urodzeniu został ułożony w żłobie, na wiązce siana. Ciekawe, że siano było obecne w obyczajach pogańskich, łączonych z przesileniem zimowym i miało być dobrą wróżbą na nadchodzący nowy rok. Być może, że ten obyczaj ma odniesienia pogańskie, w niektórych domach zaprzestano wkładania siana, pod świąteczny obrus. 

Kolędy

To pieśni religijne, opisujące narodziny Jezusa. Mają radosny i uroczysty charakter, są wykorzystywane w trakcie liturgii. Pieśni odnoszące się też do narodzin Dzieciątka, jednak pokazujące życie i sprawy codzienne to pastorałki. Kiedy powstała pierwsza kolęda, nie wiadomo. Jedne źródła dają pierwszeństwo pieśni z IV wieku Jesus refulsit omnium (Jezus oświeca wszystko) napisaną przez św. Hilarego. Inne źródła skłaniają się ku tezie, że pierwsze kolędy były przygotowane na msze odprawiane przy bożonarodzeniowej szopce przez św. Franciszka z Asyżu.
Najstarsza polska kolęda to XV wieczna Zdrow bądź, Krolu Anjelski. 

Jakie niezwykłe dla nas, są obyczaje świąteczne w innych krajach?

Karp, grzybowa lub barszcz, choinka, opłatek, Wigilia to symbole świąt Bożego Narodzenia w Polsce. W innych regionach często może być inaczej i zaskakująco. Opłatkiem dzielą się w krajach, z którymi graniczymy: na Białorusi, Ukrainie, Czechach, Słowacji. W innych krajach zwyczaj ten nie istnieje. 
W Armenii kolacja wigilijna składa się ze smażonej ryby, sałaty i szpinaku. Tak lekki posiłek ma nie obciążać żołądka po tygodniowym poście, który Ormianie często stosują. 
Do holenderskich dzieci z prezentami pod choinkę przyjeżdża Sinterklaas (niderlandzki św. Mikołaj), który jedzie z Hiszpanii, a nie spod koła podbiegunowego. 
W Grecji okres Bożego Narodzenia trwa 12 dni. Prezenty greckie dzieci, dostają dopiero 1 stycznia. 
W Wielkiej Brytanii Święta rozpoczynają się 25 grudnia. Dzieci dopiero rano rozpakowują prezenty. Świąteczny obiad to faszerowany indyk, a na deser podaje się specjalny rodzaj puddingu. 
Będąc w czasie Bożego Narodzenia w Boliwii, możemy się zdziwić, że na mszę wigilijną wierni przychodzą z kogutami. Jak mówią Boliwijczycy kogut, był pierwszym zwierzęciem, które ogłosiło światu narodziny Dzieciątka. 
Tradycyjnym ciastem świątecznym we Francji jest Bûche de Noël. To biszkoptowa rolada, przełożona maślanym, czekoladowym kremem. Ciasto jest uformowane i dekorowane w ten sposób, aby przypominało konar drzewa. 

Zwyczaje związane ze świętami Bożego Narodzenia mają swoją tradycję i znaczenie. Zastanówmy się, dlaczego są takie. To nasza tradycja!