Przyprawowe vademecum: oregano, tymianek, liść laurowy i ziele angielskie

Wiele przypraw i ziół wykorzystywanych w kuchniach świata, nierozerwalnie łączy się z daniami, w których nie może ich zabraknąć. Tak jest też z tytułowymi dodatkami smakowymi. Kuchnia włoska bez oregano i tymianku? Nie istnieje, coś takiego. Rosół bez liścia laurowego i ziela angielskiego? No, nie… Nie ma takiej opcji. Dlatego przyjrzyjmy się tym przyprawom, abyśmy wiedzieli, gdzie, jak i po co ich używać.

Oregano

Nazwa oregano ma korzenie greckie i oznacza radość gór. Coś w tym jest, bo chodząc po śródziemnomorskich, nasłonecznionych wzgórzach często zapach oregano, roznosi się w powietrzu. Będąc na spacerze, czy górskiej wycieczce, z dala od cywilizacji można się poczuć jak w pizzerii. Oregano jest przyprawą bardzo charakterystyczną dla basenu Morza Śródziemnego. Takie kuchnie jak włoska, grecka, turecka, francuska w swoich przepisach korzystają z oregano garściami. 

Polska nazwa oregano to lebiodka zwyczajna brzmi już bardziej swojsko. Zawarte w oregano olejki eteryczne (tymol i karwakrol) sprawiają, że dania mają wyrazisty, słodkawy aromat i smak. Podobno najlepsze oregano pochodzi z Włoch i Grecji. Idealnie podkreśla smak potraw w zupach, sosach i oczywiście pieczonych plackach typu pizza. Jest też składnikiem wielu mieszanek ziołowych do potraw, a także do aromatyzowania alkoholi mocnych, likierów i win.

Poza zastosowaniem kulinarnym oregano jest wykorzystywane jako roślina lecznicza, z której produkuje się olejek tymolowy. Stosuje się go na wspomaganie trawienia, w aromaterapii, wspomaga układ nerwowy i krwionośny. 

Tymianek

Pochodzi z tej samej rodziny co oregano (Lamiaceae), więc w wielu aspektach jest bardzo podobna do oregano. Jego nazwa thymospochodzi także z greki i oznacza roślinę ducha. To jedno z najstarszych ziół poznane przez człowieka. O tymianku mówi się w Biblii, Eneidzie czy Odysei. Silnie aromatyczny o przyjemnym zapach. Popularny w krajach basenu Morza Śródziemnego. W przepisach kulinarnych spotkamy tymianek w daniach z ryb, mięs, roślin strączkowych, serów. Ma właściwości pobudzające trawienie, dlatego dodawanie go do dań ciężkostrawnych ma swoje uzasadnienie. Tymianek jest także jednym ze składników likierów ziołowych (np. tak znanych marek jak, Becherovka czy Jägermeister). Bardzo dobrze łączy się z bazylią, rozmarynem i szałwią. Jest składnikiem popularnej na Bliskim Wschodzie mieszanki przypraw zaatar (w składzie: tymianek, prażony sezam i sumak). 

Dzięki olejkom eterycznym tymianek jest znaczącą rośliną w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym. Produkty do higieny jamy ustnej (pasty do zębów, płukanki), tabletki i syropy na kaszel i infekcje dróg oddechowych, preparaty poprawiające pracę układu trawiennego, nerwowego mają w swoim składzie tymianek. 

Liść laurowy i ziele angielskie

Obie przyprawy są bardzo związane z polską kuchnią i najczęściej dodawane są do dań razem. Dzięki swoim właściwościom wspomagającym procesy trawienne idealnie pasują do dań z wieprzowiny, kapusty czy zawiesistych sosów. Obie rośliny są także często składnikiem marynat. Potrawy w polskiej tradycji kulinarnej, w których liść laurowy i ziele angielskie wydają się nieodzowne to na pewno bigos, rosół, gulasz, bitki i żurek. Te dania bez dodatku ziela angielskiego i liścia laurowego tracą nasz smak. W innych krajach liść laurowy i ziele angielskie także są łączone w pary. Na Jamajce, gdzie jada się potrawy mocno doprawione (nie tylko pod względem ostrości), ulubioną mieszanką przypraw jest jerk seasoning, która ma w swoim składzie liście laurowe i ziele angielskie. Podobnie Francuzi zupy, sosy i dania duszone aromatyzują mieszanką ziół bouguet garni, która też ma w składzie naszą parę. 

Liść laurowy pochodzi z Europy, już w starożytności był używany nie tylko jako przyprawa i medykament, ale też jako nagroda za zwycięstwo w zawodach. Wieniec laurowy, laur to do dziś synonimy zaszczytów dla najlepszych. Ziele angielskie to owoce drzewa pimentowego. Pochodzi z Ameryki Południowej i Środkowej. Do Europy i na Karaiby roślina ta trafiła w XVI wieku. W Anglii owoce drzewa pimentowego nazywa się allspice, co można przetłumaczyć wszystkie przyprawy (bądź wszystkie przyprawy w jednej). Wynika to z przekonania, że smak ziela angielskiego zawiera w sobie smak cynamonu, pieprzu, gałki muszkatołowej i goździków. W Polsce nazwa ziela angielskiego jest właściwie nazwą handlową, ponieważ początkowo ziele do naszego kraju importowano z Anglii. 

Świat przypraw jest ogromny. Warto czasami popróbować nowych zestawów i stworzyć kulinarny przebój (choćby na własny użytek).