Orzechy są bardzo lubiane jako przekąska, składnik słodyczy, ciast, kremów, a nawet alkoholi. W Polsce niektóre gatunki orzechów są popularne od wieków. Wszyscy znamy orzechy laskowe, włoskie, migdały, pistacje. Jednak w trakcie turystycznych wojaży, możemy trafić na jadalne orzechy, które są niedostępne w naszym kraju (a jeśli, to w niewielkich ilościach). Przyjrzyjmy się niektórym gatunkom, aby wiedzieć, czego się spodziewać.

Czym są orzechy?

Dwie definicje określają nam, czym są orzechy. Definicja naukowa mówi nam, że orzechy to owoce, posiadające najczęściej jedno nasiono, otoczone twardą skorupką. Definicja kulinarna jest szersza i do orzechów zalicza także rośliny, które z botanicznego punktu widzenia orzechami nie są. My będziemy trzymać się raczej definicji kulinarnej. 

Orzechy w wielu kulturach symbolizowały pomyślność, szczęście i dostatek. Były, a zapewne w niektórych kulturach, są symbolem ludzkiej głowy. Bo przecież zielona łupina to skóra, skorupka to czaszka a wnętrze to mózg. 

Orzechy z ciepłych krajów 

Czy możemy spróbować egzotyczne orzechy w Polsce? Jeśli, ktoś jest zdeterminowany i lubi przeszukiwać internet na pewno dopnie swego i skosztuje orzechów z drugiej półkuli czy innego kontynentu. Orzechy, których nie kupimy w Polsce, a są godne polecenia to:

• Pili. To orzech pochodzący z Filipin. Ostatnio zdobywające popularność jako składnik zdrowych posiłków i diet. Drzewa pili osiągają wysokość do 20 m. Zauważono, że im więcej jest tropikalnych wichur i deszczy, tym większe są zbiory orzechów. Czasami mówi się o nich “drzewa lubiące stres”. Zbiory od maja do października przynoszą z jednego drzewa od 100 do 150 kg. Orzechy porównywane są do migdałów. Surowe, przypominają nasiona słonecznika, po uprażeniu bardzo podobne do orzechów piniowych. Mają bardzo twardą skorupkę, których zwykły dziadek do orzechów nie rozkruszy dlatego do sprzedaży trzeba je dodatkowo naciąć. Filipińczycy używają tych orzechów jako dodatek do dań, słodyczy. Z uwagi na to, że pili uprawia i zbiera się w sposób tradycyjny, beż użycia maszyn produkcja jest niewielka, a to sprawia, że są to jedne z najdroższych orzechów świata.
• Bunya. To orzechy pochodzące z szyszki sosny bunya. Drzewo to, rośnie jedynie w Australii. Jego wysokość może dochodzić do 50 m. Szyszki, które są źródłem orzechów, należą do największych wśród drzew iglastych na Ziemi. Spadająca, 10-kilogramowa szyszka z wysokości 50 metrów może wyrządzić wiele szkód. Orzechy mają wielkość od 2,5 do 5 cm. Bunya jako przekąska jest popularna, jednak kulinarni fani, szukają dla niej szerszego zastosowania. Mieli się je na mąkę, przyrządzając z nich naleśniki, pieczywo, pesto, hummus. Woda po gotowaniu tych orzechów, zabarwia się na czerwono, tworząc smakowity napój. Smak orzechów bunya przypomina ziemniaki i kasztany.
• Kola. Te afrykańskie orzeszki wielkością przypominają jadalne kasztany. Mają miąższ o smaku kwaśno-gorzkim. Aromat przypomina nieco gałkę muszkatołową. Jak widzimy bez rewelacji, a jednak w niektórych krajach Afryki są żute niemal przez wszystkich. Są jednocześnie przekąska, która kończy śluby, negocjacje handlowe, rozpoczynanie i kończenie ważnych spotkań. Być może taką popularność orzeszki kola zawdzięczają sporej zawartości kofeiny oraz teobrominy. Orzeszki koli mają zastosowanie nie tylko jako dodatki w kuchni, ale są skutecznym środkiem przeciwko migrenie, astmie, chronią przed bakteriami i drobnoustrojami. Oczywiście słysząc nazwę Coca-Cola, trzeba mieć na myśli orzeszki koli. Pierwsza receptura była oparta na wyciągu z tych orzeszków. 
• Mongongo. Orzech pochodzący z południa Afryki. Stanowi część diety ludów zamieszkujących region pustyni Kalahari. Bardzo dobrze się przechowuje. Zbierany jest spod drzew lub… odchodów słoni. Mongongo są bardzo pożywne, zawierają ponad 50% tłuszczu i ponad 20% białka. Tłoczony olej z tych orzechów jest doskonałym balsamem do ciała.
• Makadamia. Orzechy odkryte w 1857 roku, obecnie zyskują na popularności z uwagi na swoje prozdrowotne właściwości. Rosną w Australii, Kaledonii, a także w RPA, Ameryce Południowej i Hawajach. Zawierają ponad 76% tłuszczu, dzięki czemu są bardzo kaloryczne. Mają korzystny wpływ na układ krążenia i pracę mózgu. Pomagają walczyć z cukrzycą, wspomagają leczenie nowotworów jelita grubego. Podobnie jak orzechy pili, makadamia jest zbierana ręcznie, nowe sadzonki dają owoce dopiero po 7-10 latach. Wszystko to wpływa na wysoką cenę tych orzechów. Mają bardzo twardą skorupkę (podobno najtwardszą ze wszystkich orzechów), dlatego w handlu czasami można zobaczyć makadamie nacięte. Oprócz człowieka makadamię umie rozłupać ara hiacyntowa.

Próbujmy egzotycznych orzechów, choć na krótko ich smak może nas przenieść w wymarzone miejsca.