Kasztany - nie tylko do zabawy

“W Paryżu najlepsze kasztany są na placu Pigalle”. Te słowa z serialu “Stawka większa niż życie” przeszły do potocznego języka i można zaryzykować twierdzenie, że spowodowały zainteresowanie jadalnymi kasztanami. Tak, jadalnymi, a nie tymi zbieranymi z dziećmi w parkach, na zajęcie w przedszkolu czy szkole. W naszej tradycji kulinarnej zbyt wielu potraw z kasztanów nie ma, a szkoda. 

Kasztan jadalny i nie

Wszyscy znamy kasztany, które często służą do tworzenia kasztanowych zabawek (ludzików, pojazdów, zwierząt). I zawsze jesteśmy zaskoczeni, że kasztany w innych regionach Europy są jedzone. Jak to możliwe? Tyle dobrego (podobno) jedzenia się marnuje, a my tylko się nimi bawimy… Nic bardziej mylnego. Nasze, krajowe kasztany to nie kasztany… To kasztanowce i z kasztanami jadalnymi nie mają nic wspólnego. To zupełnie inne rośliny. Kasztanowce przywędrowały do nas z Bałkanów, kaszany jadalne mają swoją ojczyznę w ciepłych rejonach Europy (Włochy, Francja). W Polsce uprawy tej rośliny są niewielkie z powodów klimatycznych. Kasztany jadalne nie lubią niskich temperatur i dlatego w naszym kraju nie ma wielkich upraw kasztanów jadalnych. Udają się tylko w regionach cieplejszych (Zachodnie Pomorze i Dolny Śląsk). 

Jadalne kasztany - dobre i zdrowe?

Mimo że w naszej kuchni kasztany traktowane są raczej jako owoce egzotyczne (tak, kasztany są owocami), to w krajach śródziemnomorskich są bardzo popularne. Podobnie w Niemczech czy na Węgrzech. Jadalne kasztany można spożywać na surowo, jako przekąskę, wysuszone w postaci masy kasztanowej sprawdzają się jako dodatek do deserów, kremów, zup. Z suszonych kasztanów robi się także mąkę, która służy do wypieku ciast i pieczywa. 

Święta Hildegarda z Bingen zaliczała jadalne kasztany do trzech produktów, które pod każdą postacią w 100% są przyswajalne przez człowieka i są wartościowe pod względem odżywczym i leczniczym. Obok kasztanów do tej grupy należą orkisz i koper włoski.  

Kasztany jadalne zawierają sporo witamin z grupy B, potas, który ma właściwości obniżające ciśnienie tętnicze, a także kwasy tłuszczowe, lecytynę i wiele innych składników regulujących pracę ludzkiego organizmu. Kasztany są dość kaloryczne, wynika to z obecności skrobi, ale są sycące dzięki błonnikowi. Brak glutenu w kasztanach jest dobrą wiadomością dla osób zmagających się z alergiami od glutenowymi. Mogą jednak zaburzyć dobre samopoczucie osobom, które są uczulone na lateks (podobnie jak w przypadku bananów czy kiwi). 

Na ogół kasztany jadalne włączone do diety są ważnym źródłem witamin, soli mineralnych i pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Jak jeść kasztany jadalne?

Osoby, które miały być okazję we francuskich czy włoskich miastach zauważyły na pewno ulicznych sprzedawców kasztanów. Pakowane w rożki lub papierowe torby, pieczone na ruszcie, są swoistym street foodem, jedzonym chętnie nie tylko przez turystów.

Kasztany w kuchni stanowią produkt bardzo uniwersalny. W zależności od regionu Europy spotkamy kasztany w wersji deserowej i wytrawnej, jako drugie danie, zupę czy przekąskę. Pieczone kasztany w smaku zbliżone są do słodkich ziemniaków z orzechowym posmakiem, surowe podobne są do migdałów. Oto kilka wybranych dań z udziałem jadalnych kasztanów:

Kasztany pieczone, gotowane - najszybszy sposób na przygotowanie dania z kasztanów jadalnych. Przed poddaniem kasztanów obróbce cieplnej (prażenie na patelni, czy piekarniku) trzeba naciąć ich wypukłą część, aby w trakcie pieczenia nie wystrzeliły.  Przed całym procesem termicznym warto je namoczyć w zimnej wodzie na około 30 minut. Jeśli niektóre wypłyną na powierzchnię, oznaczać to będzie, że nie nadają się one do jedzenia. 

 

• Farsze do naleśników, pierogów. 
• Zupa kasztanowa. To danie ma kilka wersji. Podawana jako zupa krem bądź zupa przecierana. Najczęściej robi się ją z wywaru warzywnego, podsmażonej cebuli, oliwy i czosnku. Jako przyprawy używa się jogurtu naturalnego lub śmietany, soli, pieprzu oraz odrobiny imbiru. 
• Ciasto kasztanowe (castagnaccio). Specjalność kuchni włoskiej. Pierwsze przepisy z tym deserem pochodzą z XV wieku. To ciasto na bazie mąki kasztanowej, oliwy, rodzynek, orzechów i rozmarynu. 
• Risotto z kasztanami. To danie opisywane jest jako lekarstwo na jesienne słoty i chłody. Rozgrzewające i sycące. Oprócz ryżu (najlepiej orkiszowego) i kasztanów dodajemy dynię. 

 

Oczywiście w kuchniach krajów, gdzie kasztan jadalny jest wykorzystywany, znajdziemy wiele innych przepisów. Warto spróbować kasztanów. To wspaniała alternatywa niektórych produktów, a także być może nowe smaki w naszej kuchni.