Czerwone, żółte, brązowe... Pomidory dla każdego

Trudno to sobie wyobrazić, ale pomidory pojawiły się w Europie dopiero w XVI wieku. Jak wcześniej wyglądała na przykład kuchnia włoska? No, ale to opowieść na inny artykuł. Choć rodzina pomidorów jest duża, to w uprawach przemysłowych i przydomowych wykorzystywanych jest o około 350 odmian. Zróżnicowanie poszczególnych gatunków jest na tyle duże, że jedne spożywa się na surowo, inne nadają się do suszenia czy na soki, przeciery i koncentraty. 

Roślinna rodzina pomidorów

Pomidory należą do rodziny psiankowatych. Do tej samej grupy, należą: 

• papryka
• ziemniaki
• jagody goji, miechunka
• pieprz cayenne, ziele angielskie
• tytoń

Psiankowate dla większości osób są bardzo zdrowe i odżywcze. Niestety są wyjątki od reguły. Zaobserwowano, że osoby chorujące na reumatyzm mogą mieć nasilenie bólów, po spożyciu roślin psiankowatych. Alkaloidy i lektyny zawarte w roślinach psiankowatych (w pomidorach także) mogą być nieodpowiednie dla chorujących na choroby autoimmunologiczne.

Ciekawostka: Pomidory pod względem botanicznym to jagody. Czy zatem są warzywami, czy owocami? Jak na jagody mają za mało cukru, kulinarnie też są wykorzystywane jako warzywo. Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług oznacza także pomidory jako warzywo.

Historia pomidorów

Pomidory przybyły do Europy z Ameryki Środkowej w XVI wieku za sprawą Hiszpanów. Co ciekawe, przed prawie trzy wieki, uznawane były za rośliny trujące i doskonale sprawdzające się jako ozdoby ogrodów. Natomiast pierwszego opisania pomidorów w sposób naukowy dokonali Włosi nazywając, je pomi d’oro (złote jabłka). Stąd nazwa “pomidory” przywędrowała do Polski (prawdopodobnie z królową Boną). Kolejne badania pomidorów, przyczyniły się do rozpowszechnienia azteckiej nazwy tomatl, która zagościła w wielu językach (np. angielskie tomato, francuskie tomate). Gdy pomidory przestały być uznawane za rośliny niejadalne, ich popularność stała się olbrzymia. Znalazły zastosowanie praktycznie w każdej kuchni świata. Wiele narodów uważa pomidory za roślinę narodową. Do dziś można usłyszeć kłótnie pomiędzy Hiszpanami a Włochami na temat lepszych dań z pomidorów, lepszych gatunków i sposobów upraw.

Podział pomidorów

Najczęściej pomidory można podzielić z uwagi na sposoby uprawy i wielkość owoców.

Rodzaje uprawy:

• gruntowe
• pod folią 
• szklarniowe

Wielkość owoców:

• drobnoowocowe / małe (np. koktajlowe, śliwkowe)
• średnie (większość pomidorów)
• wielkoowocowe / duże (bawole serca, malinowe, gargamele)

Najpopularniejsze odmiany pomidorów

Cherry (koktajlowe) - to odmiany różnokolorowe (czerwone, żółte, pomarańczowe, brązowe). Bardzo soczyste i intensywniejsze w smaku od odmian większych. Lubiane przez dzieci, idealne do marynowania, wspaniałe do stworzenia szybkiego sosu pomidorowego.

Daktylowe - podobne do koktajlowych, o wydłużonym kształcie, mniej soczyste, lecz równie słodkie. Sprawdzą się w sałatkach, sosach jako elementy dekoracji i kanapek.

Podłużne (rzymskie, śliwkowe) - większe, sprawdzają się w przetworach, do przygotowania sosu, koncentratu. Pizza i spaghetti lubią się z tymi rodzajami pomidorów.

Paprykowe - nazwa ze względu na kształt owoców. Jędrne i soczyste, właściwie bez pestek. Sprawdzają się w zupach, sosach, pizzy i makaronach.

Bawole serca - kształt nieregularny, bardzo charakterystyczny duży pomidor. Mało pestek, soczysty i mięsisty. Zastosowanie podobne jak w innych odmianach, ale najlepszy jest jedzony na surowo.

Gargamele - duże pomidory (waga do 70 dkg, a nawet więcej), soczyste, charakteryzują się intensywną barwą, smakiem i zapachem. Sprawdzą się jako dodatek do kanapek, sałatek, sosów. Z uwagi na ich wielkość są najlepszymi pomidorami do faszerowania (serem, mięsem, ryżem).

Co oprócz smaku daje nam pomidor?

Pomidory znajdziemy w różnych postaciach. Jako zupa, sos, pulpa. Pomidory w puszce i jako proszek w koncentratach. Pomidory gotujemy, pieczemy, dusimy i suszymy. Czy to wszystko tylko z powodu smaku? Oczywiście, że nie. Pomidory to bogactwo witamin i soli mineralnych. Witamina C, potas, magnez, żelazo, substancje bioaktywne pomagające w walce z miażdżycą i zawałami serca.

W upalne dni, szczególnie warto jeść pomidory, ponieważ nie tylko nawadniają organizm, i dają niezbędną porcję wartości odżywczych, ale też dostarczają błonnik, który jest zbawienny dla naszego przewodu pokarmowego. Aby szybko i zdrowo ugasić pragnienie, nie zapominajmy o soku pomidorowym. Szklanka soku z kostką lodu, da nam wytchnienie od upału a organizm lepiej zniesie wysokie temperatury.

Pomidory to warzywa uniwersalne i jednocześnie bardzo zdrowe. Jeśli mamy okazję jedzmy teraz pomidory, bo są najlepsze. W porach zimnych sprowadzane z innych krajów nie są już tak dobre.