Przedstawiamy zioła, które w kuchni wielu krajów mają duże znaczenie. Ich charakterystyczny smak i aromat nadają potrawom specjalnych właściwości. Na pytanie, gdzie w jakich daniach, potrawach używamy anyżu czy goździków przede wszystkim myślimy o deserach, ciastach. Jednak ich zastosowanie jest o wiele szersze. Podobnie jest z szałwią. Przyjrzyjmy się więc tym ziołom bliżej.

Anyż

Już na samym początku należy rozróżnić dwie rośliny, które potocznie określane są mianem anyżu. Jeden to anyż gwiaździsty (inna nazwa to badian właściwy), mający charakterystyczne gwiazdki, a nasiona o kolorze brązu. Druga roślina to biedrzeniec anyż. Ta roślina ma z kolei nasiona o kolorze zielono-szare. Mimo że są to rośliny z innych rodzin, łączy je jedno: zawarty w nasionach olejek o nazwie anetol. To substancja o właściwościach przeciwbólowych, przeciwgrzybicznych i bakteriobójczych. Dzięki temu w przemyśle kosmetycznym obie rośliny mogą być używane zamiennie. 

W sztuce kulinarnej wykorzystywany jest jednak przede wszystkim anyż gwiaździsty (gwiazdkowy). To on odpowiada za charakterystyczny zapach i smak nalewek, ciast i dań. Jest wykorzystywany na całym świecie, choć jego ojczyzną jest Azja Południowo-Wschodnia. W Europie znali jego właściwości starożytni Grecy i Egipcjanie. Kuchnie niektórych regionów w sposób szczególny upodobały sobie anyż. To przede wszystkim:

• kuchnia śródziemnomorska;
• kuchnia Bliskiego Wschodu;
• kuchnia indyjska;
• meksykańska;
• kuchnia skandynawska.

Mówiąc o anyżu, należy też wspomnieć o wspaniałych destylatach, szczególnie popularnych w krajach śródziemnomorskich. Mają one wielu miłośników (choć dla niektórych smak anyżu jest trudny do zaakceptowania). Takie trunki jak Ouzo, Ricard, Sambuca to tylko kilka najbardziej znanych. Jest też bardzo wiele anyżówek wytwarzanych przez lokalnych producentów w Grecji, Włoszech czy Turcji.

Goździki

Ta przyprawa znana jest nam wszystkim i mamy ją w naszych stojakach z przyprawami, jednocześnie niewiele o niej wiemy. Goździki  pochodzą z Indonezji, a konkretniej z archipelagu Wysp Korzennych. Jako przyprawę wykorzystujemy suszone pąki kwiatów wiecznie zielonego drzewa, które nazywa się goździkowiec. 

Goździki są bardzo często łączone z anyżem, dlatego podobnie jak ta przyprawa znajdziemy smak goździków w kuchni meksykańskiej (jako dodatek do placków kukurydzianych, sosu mole), kuchni indyjskiej (curry, garam masala), kuchniach europejskich (marynaty do mięs, pierniki, grzańce), kuchni chińskiej (mięsa, marynaty, zupy). 

Kluczowym składnikiem goździków jest olejek eugenol, który ma potężne właściwości lecznicze. Wspomaga walkę z bakteriami, grzybami, wirusami, działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie. Goździki mają też właściwości antyoksydacyjne, dzięki czemu są stosowane w profilaktyce nowotworowej.

Goździki są często stosowane jako naturalne odświeżacze jamy ustnej. Żucie goździków przez kilkanaście minut dziennie podobno jest bardzo skuteczne, a siła aromatu potrafi skutecznie zniwelować nawet zapach czosnku w ustach… 

Szałwia

Szałwia lekarska pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, jednak jest uprawiana na całym świecie. Jest bardzo aromatyczna, w smaku lekko gorzkawo-ziołowa. Właściwości lecznicze podobnie jak wcześniej omawiane rośliny są bardzo duże. Szałwia działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i ma własności przeciwutleniające. W kuchni polskiej szałwii nie używamy zbyt wiele. W najstarszej, polskiej książce kucharskiej z 1682 roku (Compendium ferculorum, albo zebranie potraw), jest tylko jeden przepis, w którym użyto szałwii (Ryby macerowane, pieczone). Szałwię najczęściej używamy w kuchni w postaci suszonej (suszonych liści). W takiej postaci często używają jej mieszkańcy Italii (focaccia z szałwią, gnudi ze szpinakiem i szałwią czy saltimbocca alla romana, czyli cielęcina z szynką parmeńską i szałwią). W krajach anglosaskich szałwię wykorzystuje się jako dodatek do farszów (w USA do indyka na święto dziękczynienia, w Anglii do tradycyjnej gęsi). W krajach bliskowschodnich szałwia jest składnikiem przyprawowych mieszanek dodawanych do mięs, ryżu i warzyw. W innych kuchniach szałwia łączona jest często z mięsami i rybami z rusztu, warzywami korzennymi, grzybami. Stosuje się ją także do aromatyzowania piw i win.  

Przedstawione zioła pokazują, jak uniwersalną sprawą jest kuchnia. Bo choć by się wydawało, że smaki z różnych zakątków mogą być bardzo różne, zawsze odnajdziemy, choć odrobinę tego naszego smaku, który znamy od dawna. Bo czyż wieprzowina doprawiona anyżem nie przyniesie nam wspomnień świątecznych, anyżowych ciasteczek podawanych do kawy i kieliszku anyżówki? Smacznego!