Kasza to nie tylko pożywne jedzenie. To także symbol polskiej kuchni, polskich dziejów, kultury i tradycji. Kasze znane w Polsce są od czasów średniowiecza. Przed odkryciem Ameryki, czyli przed pojawieniem się ziemniaków, kasze były podstawą posiłków. Trochę zapomniane, wypierane z jadłospisów przez ryż, ziemniaki, makarony, powoli wracają do łask.

Historia kaszy

Czym jest kasza? To ziarna zbóż (lub pseudo zbóż, czyli gryka, komosa ryżowa czy amarantus), które pozbawione są łuski, często są lekko rozdrobnione. Kasze mają swoje miejsce w kuchniach wielu krajów. Ich właściwości są doceniane od wieków. Mają dużo witamin z grupy B, fosfor, magnez i żelazo oraz białko i węglowodany. Dobrze wpływają na układ trawienny i dostarczają energii organizmowi. 

Kasze z takich roślin jak gryka, pszenica, jęczmień, kukurydza, proso. Rośliny, z których produkuje się kasze, są stosunkowo łatwe w uprawie. Nie potrzebują żyznej gleby, dużego nasłonecznienia czy wilgotności. Pomimo niewielkich wymogów dają obfite plony. Te elementy spowodowały, że już w odległych czasach kasze były podstawą menu.

Kasza jęczmienna i jaglana zagościły jako pierwsze na stoły naszych przodków. Gotowano z nich gęste, sycące zupy, które często były jedynym posiłkiem dziennie, szczególnie na wsi. Do czasów współczesnych przetrwały niektóre, stare przepisy na potrawy z kasz, które wymagały specyficznego zestawu sztućców do ich spożycia. Oto kilka z nich:

• Zupy. Dzisiaj mówiąc o kaszach i zupach mamy na myśl krupnik. Zupa wytrawna, z dużą ilością warzyw, czasem podrobów. Kiedyś do zupy z kaszy dodawano też suszone owoce, grzyby, kwaśne mleko.
• Kasza z kwaśnym mlekiem. Proste danie, często jedzone rano przed pójściem do ciężkiej pracy na roli. Czasem kiedy były możliwości, dodawano do kaszy skwarki lub masło. 
• Placki z kaszy jaglanej. Spożywane na zimno. Często były dodatkiem do innych potraw. 
• Kaszanka. Kasza z krwią i dodatkami (cebula, przyprawy, czasem podroby) była potrawą wykwintną przygotowywaną na święta lub szczególne okazje.
• Kisiel gryczany. Historyczne danie, popularne w czasie postu na Kresach i Podlasiu.

Znaczenie kaszy w kulturze

Patrząc na kasze przez pryzmat kulinarny, trzeba zauważyć, że kasza jest symbolem łączenia, wspólnoty. Kasze jedzono w chłopskich chatach i na dworach. Często te same potrawy. Podawane podczas świąt i uroczystości scalały wszystkich przy stole. To także symbol wytrwałości, przetrwania i woli ducha. Rośliny, z których otrzymujemy kasze, często rosną w trudnych warunkach, a dają dobre plony. Z kasz gotujemy czasem proste, lecz pełnowartościowe, zdrowe dania. Wiele osób widzi podobieństwo cech związanych z kaszami z naszymi, narodowymi losami. I naszym, polskim charakterem. 

Kasza współcześnie

Cechy prozdrowotne kasz sprawiają, że jedzenie kaszy powoli staje się modne. Oto kilka diet, które korzystają z dobrodziejstw kasz.

• Dieta kaszowa. To popularna metoda na odchudzanie i oczyszczanie organizmu. Dieta kaszowa ma w swoim składzie kaszę jaglaną, komosę ryżową, kaszę kukurydzianą, jęczmienną i gryczaną. Wykluczone są natomiast nabiał, mięso, tłuszcze i słodycze. Dieta ta pozwala na utratę wagi (od 2 do 6 kg w ciągu 10 dni) i poprawę trawienia. 
• Diety odchudzające. Z powodu dużej zawartości błonnika, kasze wspomagają odchudzanie. Stabilizują poziom cukru i mają olbrzymi wpływ na metabolizm.
• Diety wegetariańskie i wegańskie. Kasze są doskonałym źródłem białka, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Przepisy diet wegetariańskich i wegańskich, łączą kasze z warzywami, owocami, ziołami tworząc pyszne dania.
• Diety dla osób z nietolerancją glutenu. Dla osób z celiakią lub nietolerujących glutenu kasze są idealne (szczególnie jaglana i gryczana). Można z nich przygotowywać posiłki, które są bezpieczne i zdrowe.

W miejscach, gdzie potrawy z kaszy są dostępne, dostaniemy klasyczne dania, sporządzone tak jak lubimy i znamy. Jednak warto poszukać lokali, a przede wszystkim szefów kuchni, którzy lubią kulinarne eksperymenty. Kasza odkryta na nowo może być początkiem kulinarnej przygody na długi czas. Szefowie kuchni, ale też dietetycy tworzą zapiekanki, sałatki, dania jedno garnkowe, desery na bazie kasz z wielkimi sukcesami, idealne do pojemników na żywność. Kaszotto, jaglane sushi, kasza z prażonymi owocami to potrawy, które wchodzą w świat nowoczesny, ale niosą ze sobą pierwiastek tradycji.  

Kasze to produkt uniwersalny, który można wykorzystać w kuchni na wiele sposobów. Najciekawsze jednak jest to, że kasze symbolizując prostotę i kulinarną powszechność stały się wyznacznikiem trendu w gastronomii „proste jest najlepsze”. A przecież w kulinariach, o to chodzi. Jedzmy kasze!