Wielkanoc to najważniejsze święto chrześcijańskie. W Polsce nieodłącznymi elementami wielkanocnej tradycji jest święcenie pokarmów, pisanki czy śmigus-dyngus. I mogłoby się wydawać, że w innych krajach jest podobnie. Jednak nie. Co kraj to obyczaj. Spójrzmy na kilka przykładów i zobaczmy, jakie są różnice.

Wielkanoc w kalendarzu

Święta wielkanocne nie mają stałej daty. Mają za to stałą regułę, jej ustalenia. Wielkanoc musi wypadać w niedzielę (w tym dniu zmartwychwstał Jezus). Musi to być pierwsza niedziela po pierwszej, wiosennej pełni księżyca. Reguła wyznaczająca datę Wielkanocy jest wspólna dla katolików i prawosławnych. Czemu więc najczęściej te dwa obrządki obchodzą Wielkanoc w innych terminach? To wynika z kalendarza, a właściwe dwóch. Katolicy i protestanci używają kalendarza gregoriańskiego, prawosławni juliańskiego. Różnice pomiędzy tymi dwoma sposobami liczenia czasu, przekładają się bezpośrednio na różne daty świąt wielkanocnych. Jednak rok 2025 jest wyjątkowy. W tym roku Wielkanoc dla katolików i prawosławnych jest tego samego dnia, czyli 20 kwietnia. 

W Polsce mówimy o wielkiej nocy, na Ukrainie o wielkim dniu, a w Rosji to pascha. Niezależnie od kalendarza przed świętem, obowiązuje Wielki Tydzień. Na przykład Wielki Czwartek to Czysty Czwartek, czyli dzień sprzątania. Ukraińskie gospodynie tego dnia pieką ciasto o nazwie paski (kuliczi). To odpowiednik polskiej babki wielkanocnej. 

Trzeba podkreślić, że w krajach protestanckich święta wielkanocne przeżywa się w sposób bardziej duchowy. Wielki Tydzień służy do refleksji nad relacjami z Bogiem, nad życiem. Główną uroczystością jest poranna msza rezurekcyjna. Nie ma wystawnych śniadań czy obiadów, choć czasami można zauważyć pisanki zawieszane na drzewach.

Hiszpańska Wielkanoc

W Hiszpanii nie praktykuje się święcenia pokarmów czy malowania jajek. Z punktu widzenia turysty, można odnieść wrażenie, że w Hiszpanii w czasie Wielkanocy najważniejszy jest Wielki Tydzień (Semana Santa), którego początkiem jest Niedziela Palmowa. W tym czasie w wielu miejscowościach i dzielnicach dużych miast odbywają się uroczyste procesje. Uroczystości te są organizowane przez stowarzyszenia czy bractwa religijne z wielowiekową tradycją. Członkowie tych społeczności w trakcie procesji ubierają specjalne stroje z czapkami w kształcie stożków zasłaniającymi twarz. Głównym elementem procesji wielkanocnych w Hiszpanii są figury patronów świątyni, relikwie świętych noszone w specjalnych lektykach. Na trasie przemarszu lektyki są podrzucane, przekręcane na różne strony wyglądają, jakby chciały odlecieć. To efekt wielomiesięcznych ćwiczeń członków bractw religijnych. Niedziela Wielkanocna i Poniedziałek Wielkanocny to w Hiszpanii czas po wysiłku związanym z Semana Santa. Rodzinne spotkania, wypoczynek. Dla wielu osób to także okazja na krótki urlop. Często jada się tu w okresie wielkanocnym  mona de pascua (drożdżowe bułeczki, z czekoladowym jajkiem w środku), a także potrawkę z ciecierzycy potaje de garbanzos (jarska potrawa z ciecierzycy, szpinaku, ziemniaków i pomidorów). 

Wielkanoc we Włoszech

Włosi do Wielkanocy mają stosunek bardzo lekki. Wyraźnie preferują Boże Narodzenie. Powiedzenie Natale con i tuoi, Pasqua con chi vuoi (Boże Narodzenie z rodziną, Wielkanoc z kim chcesz) wyraźnie oddaje podejście Włochów do Wielkanocy. W czasie 40-dniowego postu wykluczają z jadłospisów mięso w środę i piątek. Wielki Tydzień to czas procesji (sławna w rzymskim Koloseum). W Wielką Sobotę księża święcą domy wiernych. W Niedzielę Wielkanocną najważniejszym posiłkiem jest obiad, serwowany często na eleganckiej porcelanie stołowej. Podaje się wtedy baraninę lub jagnięcinę. Dzieci dostają wielkie, czekoladowe jajka. 

Wielkanoc na Bałkanach

Bałkany to region o bardzo skomplikowanej historii. Także pod względem religijnym. Jest tu katolicyzm, prawosławie, islam. 

W Chorwacji Wielki Czwartek jest dniem procesji i tzw. dygowania, czyli uderzania rózgami w kościelne ławki. Wielki Piątek to dzień modlitwy, ale też wypicie kieliszka czerwonego wina. Chorwaci malują jajka, podobnie jak w Polsce. 

W Bułgarii, kraju prawosławnym jajka maluje się w Wielki Czwartek. W Wielką Sobotę Bułgarzy przychodzą do cerkwi z małymi bukietami kwiatów. Bukieciki te po wizycie w cerkwi służą do ozdabiania ikon w domu. Główna msza odprawiana jest o północy z soboty na niedzielę. W czasie mszy wierni stukają się jajkami i witają się słowami: Chrystus Zmartwychwstał!

Jak widać tradycje chrześcijańskie w poszczególnych krajach, czy regionach mogą być różne od polskich. Czy to źle? Nie. To świadczy o różnorodności i jednocześnie o wspólnych korzeniach, które są niezwykle ważne dla współczesnej Europy.