Walentynki. Święto zakochanych i... handlowców

14 lutego obchodzone jest święto zakochanych, potocznie nazywane Walentynkami. Co wiemy o tym dniu? Jaka jest jego geneza, kim był święty Walenty i czy dzisiaj pierwotne znaczenie tego święta zachowało swój charakter? Dlaczego najpopularniejsze jest w krajach anglosaskich? Na te i inne zagadnienia postaramy się odpowiedzieć w tym materiale.

Święty Walenty  

Już na wstępie zaczynają się schody, ponieważ w kościele katolickim mamy kilku świętych o imieniu Walenty. Czy to ich życie i męczeńska śmierć przyczyniły się do uczczenia ich pamięci w połowie lutego? Wszystkie legendy o świętym Walentym odnoszą się do czasów starożytnego Rzymu. Jedna z wersji opowiada o Walentym, księdzu służącym w rzymskich legionach w III wieku naszej ery, za panowania cesarza Klaudiusza II. Cesarz, w obliczu powoli upadającego cesarstwa, stwierdził, że lepszymi żołnierzami będą mężczyźni samotni, niebędący w związku małżeńskim i bezdzietni. Walenty nie mogąc pogodzić się z tym prawem, potajemnie udzielał ślubów. Gdy sprawa się wydała, został ścięty. Inna opowieść dotyczy biskupa Walentego, który pełnił swoją posługę w Terni (centralne Włochy). Żył i działał także w czasach Klaudiusza II i zginął śmiercią męczeńską. Niektórzy naukowcy twierdzą, że podobieństwo losów obu Walentych dotyczy jednej osoby. Niestety początki chrześcijaństwa często są pogmatwane i brak pewnych źródeł, stąd wiele uroczystości i świąt ma niejasne źródła. Niemniej jednak postać świętego Walentego emanuje bohaterstwem, rycerskością, chęcią niesienia pomocy uwięzionym i dotkniętym przez los. Może dzięki tym atrybutom zyskał wielką popularność w Anglii i Francji. Jest patronem nie tylko zakochanych, ale także chorych na epilepsję i choroby psychiczne.  

Pogańskie korzenie święta zakochanych

Choć 14 lutego kojarzy się współcześnie z Dniem Zakochanym, niektórzy naukowcy datę tą wiążą z rzymskim świętem Luperkalii. Było to święto z dzisiejszego punktu widzenia brutalne, krwawe ze składaniem ofiar ze zwierząt i przypadkowego łączenia ludzi w pary. Z drugiej strony taki sposób świętowania miał zabezpieczyć uczestników przed bezpłodnością i wpływem złych duchów. Luperkalia łączyły się z legendą o założycielach Rzymu, Romulusowi i Remusowi i ich przybranej matce wilczycy. Na przestrzeni wieków, to pogańskie święto straciło na znaczeniu, stało się bardziej stonowane, aż pod koniec V wieku naszej ery, papież Gelasius I zlikwidował to święto, w zamian nakazując czczenie świętego Walentego i jego męczeńską śmierć. Współcześnie, niektórzy bibliści przestrzegają przed świętowaniem Walentynek, ponieważ według nich symbolika Święta Zakochanych ma korzenie pogańskie. 

Walentynkowe ciekawostki

• Święty, którego czcimy 14 lutego, oficjalnie określany jest jako św. Walenty z Rzymu. 
• Wśród świętych kościoła katolickiego jest kilkunastu Walentych.
• Ostatnim świętym Walentym jest hiszpański dominikanin Walenty Berrio-Ochoa, kanonizowany przez papieża Jana Pawła II w 1988 roku.
• Święty Walenty proszony jest o wstawiennictwo nie tylko dla zakochanych i osób z problemami psychicznymi, ale także dla będących w podróży i pszczelarzy.
• Santa Maria in Cosmedin w Rzymie to bazylika, gdzie spoczywa czaszka świętego Walentego.
• Geoffrey Chaucer to XIV wieczny angielski poeta, który w jednym ze swoich wierszy umieścił wers, w którym mówi o 14 lutym jako o dniu, kiedy spotykają się zakochani.
• Pod koniec XVIII wieku pojawiły się pierwsze drukowane kartki walentynkowe. 
• Tradycyjny design walentynkowy to: postać Kupidyna, czerwone serca, czerwone róże, świeczniki pełne zapalonych świec. Z racji tego, że połowa lutego to początek ptasich godów, wizerunki ptaków są także często umieszczane na tradycyjnych kartkach czy motywach na porcelanie.
• Dzień świętego Walentego popularny jest nie tylko w krajach anglosaskich, ale też we Francji, Argentynie, Meksyku i Korei Południowej. Na Filipinach to często dzień masowych ślubów (a co za tym idzie, częstych uroczystości rocznicowych).

Handel i Walentynki

Większą popularność Dzień Zakochanych zaczął zyskiwać w Polsce dopiero w latach 90. W tym roku ponad 83% Polaków planuje kupić, choćby symboliczny prezent. Dziesięć lat temu, było to prawie o 50% mniej. Handel szykuje wielkie promocje na Walentynki. Obniżki cen, konkursy, akcje promocyjne to wszystko ma pomóc zwiększyć zyski. Trudno się dziwić handlowcom, ponieważ Dzień świętego Walentego, to trzecie pod względem popularności święto w Polsce, po Bożym Narodzeniu i Wielkanocy. 

Pomimo zawiłości dotyczących korzeni Walentynek, czy ich pogańskich naleciałości i komercyjnego charakteru, po prostu w tym dniu pamiętajmy o osobach bliskich naszym sercom, nawet gdy kontakt jest utrudniony uśmiechnijmy się do nich i ciepło pomyślmy.