Polska Kuchnia Regionalna: Kaszuby

Kaszuby to region dość znany i lubiany przez turystów z Polski oraz zagranicy. Kraina bogata w lasy, jeziora, morze. Latem Kaszuby odwiedzają amatorzy grzybobrań, żeglarstwa, wędkarstwa. Zimą na Kaszuby wybierają się miłośnicy biegów narciarskich, a nawet zjazdów. Na zamarzniętych jeziorach spotkamy wędkarzy, którzy łowią ryby pod lodem, a także bojerowców, czyli lodowych żeglarzy. A czym możemy się posilić na Kaszubach?

Czy tylko smażona ryba?

Turyści z głębi lądu odwiedzający Kaszuby, muszą zjeść smażoną rybę z frytkami chociaż raz w trakcie swojego pobytu. Skąd taki zwyczaj się wziął? Może stąd, że było łatwiej o świeżą rybę. W smażalniach królowały śledzie, flądry i dorsze rodem z Bałtyku. Dzisiaj o bałtycką, świeżą rybę w restauracjach i barach dość trudno. Dominują halibuty, łososie, pstrągi. Czyli ryby atlantyckie lub hodowlane. 

Kaszuby to nie tylko morze. Kilka kilometrów na południe od Trójmiasta, trafimy na Szwajcarię Kaszubską. Krainę jezior, lasów i rzek. Krajobrazowo przypominającą Alpy w miniaturze. W tym pięknym regionie prędzej trafimy na zajazd, małą restaurację niż na typową smażalnię ryb, typową dla miejscowości nadmorskich. 

Można zaryzykować tezę, że północ Kaszub nastawiona na turystykę masową preferuje kuchnię typu fast food, południowa część to kuchnia tradycyjna, wymagająca od kucharza i konsumenta. 

Charakterystyka kuchni kaszubskiej

Na styl kuchni kaszubskiej wpływały trudy życia i praca mieszkańców tego regionu. Z uwagi na położenie geograficzne Kaszub, kuchnia opierała się na rybach i runie leśnym. Często jadano dziczyznę, grzyby. Ważnym elementem w jadłospisie była wieprzowina. Na święta chętnie jadano gęsi i kaczki. Przydomowe ogródki i małe sady dostarczały warzywa i owoce, a każda szanująca się gospodyni miała zapasy mąki i kasz, wystarczające na długie zimowe dni i przednówek. Zresztą ta zapobiegliwość i patrzenie na życie według przykazań przodków jest widoczne u Kaszubów do dzisiaj.

Trzeba powiedzieć, że współczesne podzielenie posiłków, jest wzorowane na menu restauracyjnym. W codziennym życiu coś, co jest przystawką w dzisiejszym rozumieniu, w dawnych czasach mogło być głównym, jeśli nie jedynym posiłkiem w ciągu dnia. 

Jednak posłużymy się podziałem współczesnym, bo łatwiej będzie przyporządkować poszczególne dania do współczesnego rozumienia menu.

Przystawki

W kuchni kaszubskiej daniami, które pojawiają się w pierwszej kolejności na stole, są śledzie. Największe uznanie zdobyły śledzie po kaszubsku. To pokrojone płaty śledziowe, solone, dobrze wymoczone, podawane z czerwoną cebulką, koncentratem pomidorowym i suszonymi śliwkami. Oczywiście przyprawy, odrobina octu winnego i kaszubskie śledzie gotowe. Inna śledziowa przystawka to mancowy śledź po kaszubsku. Mancowy oznacza sposób połowu śledzi, za pomocą specjalnych sieci. Pozwalają one na wyselekcjonowanie tylko dużych i dorodnych ryb (5-6-letnich). Śledzie wyłowione w ten sposób, podaje się tradycyjnie z krążkami cebuli, gęstą kwaśną śmietaną i kwaśnymi jabłkami. Ta potrawa została nawet wpisana do księgi potraw regionalnych w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Inna przystawka, typowo kaszubska to zylc. To galaretka z wieprzowych nóżek. Jednak w tej potrawie mięso jest drobno mielone i tężeje w dużych naczyniach. Zylc podaje się pokrojony w kawałki, z dodatkiem octu, pieczywa i ogórków konserwowych.

Zupy

Jak nietrudno przewidzieć, na Kaszubach dominują zupy rybne. Często z różnych gatunków ryb morskich i słodkowodnych. Z zupami rybnymi jest trochę jak z bigosem, każdy kucharz ma własny smak i ulubione przyprawy. Dlatego też, będąc na ziemi kaszubskiej, można spotkać bardzo wiele odmian zupy rybnej. Inne zupy, popularne na Kaszubach to czernina (słodko-kwaśna zupa na bazie kaczej krwi), zupa brzôdowa (zupa z owocowego suszu), zupa z brukwi oraz dziadówka (zupa na bazie z maślanki, ziemniaków i sporej ilości boczku).

Dania główne

Na ważne święta i uroczystości Kaszubi często podają frékasë. To rodzaj potrawki z kurczaka, w sosie śmietanowo-cytrynowym. Często z dodatkiem rodzynek i agrestu. Podawana z ryżem i groszkiem z marchewką. Pomuchel to po kaszubsku dorsz. Zapieka się go pokrojonego w dzwonka i owiniętego w plaster boczku lub słoniny.

Desery

Po obiedzie możemy zjeść coś słodkiego. Młodzowi kùch, czyli drożdżówka z kruszonką lub ruchanki - żytnie placuszki, smażone na smalcu, podawane z konfiturami lub cukrem pudrem. 

Jadłospis kaszubski był i jest różnorodny. Potrawy miały dostarczać dużo kalorii dla zapracowanych ludzi. Obecnie kuchnia kaszubska kusi ciekawymi połączeniami smaków, rozwija się i jest obok pięknych krajobrazów, czystego powietrza, jedną z atrakcji tego regionu.