Ab ovo. Wszystko, zaczyna się od jajka

Ta sentencja prawdopodobnie ma swoje korzenie w sposobie rozpoczynania głównych posiłków w starożytnym Rzymie. Jajka podawano na samym początku uczty. Czy było to pełne danie, czy też coś w rodzaju współczesnego, restauracyjnego  “czekadełka” trudno dziś powiedzieć? Jednak nie tylko sprawy kulinarne zawierają się w Ab ovo. To słowa godne filozofów i myślicieli. Jajko - źródło życia. Powstało na ten temat wiele prac i rozpraw. 

Wielkanoc. Święta pełne symboli

Święta Zmartwychwstania Pańskiego, czyli Wielkanoc to dla chrześcijan najważniejsze święto w kalendarzu liturgicznym. Wśród wielu zwyczajów, symboli i obrzędów jajka w okresie wielkanocnym mają wielkie znaczenie. Symbolizują one zwycięstwo życia nad śmiercią, początek czegoś nowego, czegoś dającego nadzieję. Jajka razem z innymi pokarmami tworzą kanon siedmiu składników, które według tradycji powinny znaleźć się w koszyku ze święconką. Obowiązkowy skład koszyczka wielkanocnego to:

• jajka - symbolizują odrodzone życie;
• sól i pieprz - to symbole prostoty i umiarkowanego życia;
• chleb - symbol ciała Pana Jezusa;
• wędlina - najlepiej wieprzowa, symbol dostatku i płodności;
• chrzan - symbol siły i zdrowia;
• słodkie ciasto - symbol dążenia do doskonałości
• figurka baranka wielkanocnego z chorągiewką - symbol ofiary Chrystusa i jego zmartwychwstania.

Jajka w koszyczku na święconkę, jak i do dekoracji świątecznych stołów są malowane i zdobione przeróżnymi metodami. Najprostsze to metody barwienia, takich jak kąpiele jaj w roztworach farb lub roślinnych wywarów, aż do skomplikowanych metod z nakładaniem warstw wosku włącznie. Jakość wykonanych pisanek, ich ilość i mnogość wzorów świadczyła o zamożności domu. Wzory w przeciągu wieków się zmieniały. Najczęściej inspiracją w zdobieniu jajek była przyroda, religia. 

Jajka w czasie Wielkanocy, to nie tylko pisanki. To baza wielu potraw, często  przygotowywanych tylko w okresie świątecznym. Najbardziej klasycznym przykładem są wielkanocne ciasta. Niektóre przepisy mówią o użyciu 30-40 żółtek w przygotowaniu bab, mazurków czy strucli. 

Jajka w kuchniach innych narodów

Jak zauważyliśmy, symbolika wielkanocna jest połączona w sposób nierozerwalny z jajkami. Pomijając jednak, aspekty religijne i kulturowe widzimy, że jajka są jednym z podstawowych produktów spożywczych człowieka na całym świecie. 

• tarty, omlety, sałatki to potrawy z jajkami ulubione przez Francuzów;
• tortilla (ziemniaczana), tapas to ikony kuchni hiszpańskiej, gdzie wykorzystane są jajka;
• kuchnia włoska to jajka w risotto, makaronach, sosach (np. słynny sos carbonara);
• kuchnie azjatyckie wykorzystują jajka w zupach, sosach, w postaci surowej lub gotowanej;
• w kuchni amerykańskiej jajka to częsty składnik śniadań oraz dodatek do burgerów;
• kuchnia meksykańska wykorzystuje jajka w sosach, tortilli (to inne danie, niż w Hiszpanii).

 Co warto wiedzieć o jajkach?

Wartości odżywcze jajek są powszechnie znane. Zawierają witaminy z grupy B oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach A, E, D i K. Fosfor, sód, wapń, żelazo, cynk, selen to minerały obecne w jajkach. Wbrew pozorom, w żółtkach jaj jest więcej białka, niż w białku. 

Zdrowy człowiek może bez obaw o dietę, zjeść do 10 jajek tygodniowo. 

Białko jaj jest bardziej lekkostrawne niż żółtko. Podobnie, jajka ugotowane na miękko, są “lżejsze” od tych na twardo.

Kupując jajka, warto zwrócić uwagę na ich oznaczenia. Cyfry od 0 do 3 informują o sposobie chowu kur, co przekłada się na jakość jajek i komfort życia zwierząt.

• 0 oznacza chów ekologiczny;
• 1 wolny wybieg, na świeżym powietrzu;
• 2 chów ściółkowy;
• 3 chów klatkowy.

 

 

Zielononóżki znoszą tylko 140 do 180 jajek rocznie. Muszą być hodowane na wybiegach na świeżym powietrzu. Ich jajka mają 30% mniej cholesterolu od jajek tradycyjnych. Skład jajek zielononóżek jest bogaty, kury te są trudniejsze w hodowli, więc ceny tych jaj są wyższe. Leghorny, czyli najpopularniejsza rasa kur w produkcji jaj, znoszą jajka codziennie. 

Jajka są niskokaloryczne. Mają znaczący udział w dietach wysokobiałkowych, eliminujących tłuszcze i węglowodany. 

Jajka mogą być alergenem. Szczególnie u dzieci, które mogą mieć problem z trawieniem białka jaj.

Test badający świeżość jajka? Najprostszy z możliwych: włożyć jajko do szklanki z zimną wodą. Jeśli wypłynie na wierzch, będzie to sygnał, że jajko jest nieświeże.

Rok 2018 był szczególny dla mieszkańców wyspy Mauritius. 27 października, usmażono tam jajecznicę o wadze 2466 kg. Największą na świecie jajecznicę, przygotowano z 35 000 jaj.

Zbliżająca się Wielkanoc, będzie czasem większego spożywania jaj. Obserwując trendy dietetyczne, cieszy fakt, że jajka stają się produktem pożądanym. Zasiadając więc, do wielkanocnego śniadania zacznijmy je od jajka. Ab ovo!